Đúng 6h30', theo hẹn chúng tôi mặt lên tàu du lịch xuất phát từ bến Cái Bèo ra vịnh Lan Hạ. Trời chiều, gió thổi mơn man, con tàu nhẹ nhàng rẽ nước thẳng tiến ra khơi, bỏ bến bờ lùi dần lại phía sau... Ngày hè cuối tháng nắng tắt muộn nhưng đêm xuống cũng nhanh, chẳng mấy chốc sau khi tàu rời bến, biển đã bao trùm một màu đen đặc. Xa xa, ánh đèn của hàng trăm chiếc thuyền câu mực lấp lánh trang hoàng cho biển Cát Bà như một đêm hội hoa đăng...

Sau gần một giờ chạy, tàu đưa chúng tôi đến vịnh Lan Hạ. Lúc này ở đây đã có một số tầu du lịch neo đậu, trên tàu, từng nhóm du khách vây quanh, bóng đèn điện sáng trắng thả câu, cùng với tiếng cười nói, gọi nhau í ới làm rộn lên một góc biển. Áp mạn vào những chiếc tàu trước, chờ khi tàu đã thả neo an toàn, nhiều người trong đoàn chúng tôi không chịu được sốt ruột vội vơ lấy chiếc cần nhao xuống chiếc bè cá phía dưới thử tài...

Thực ra, đồ nghề câu mực rất đơn giản, chỉ là mấy chiếc cần câu bằng tre dài hơn một mét buộc sợi dây cước gắn lưỡi câu chùm, phía trên là vật nhỏ có hình con tôm đầy màu sắc làm bằng nhựa phát quang. Hấp dẫn bởi ánh sáng, mực tập trung dưới ánh đèn điện, lúc đó thả câu xuống nước và thỉnh thoảng giật nhẹ cần câu để thu hút mực. Bị kích thích bởi ánh sáng lấp lánh, mực sẽ bám vào. Khi người câu có cảm giác nặng tay thì mực đã dính câu.

Nói là thế, nhưng thực tế câu mực không hề đơn giản mà nó là cả một nghệ thuật khéo léo, anh Nguyễn Xuân Hải, chủ tàu và là người có thâm niên trong nghề câu mực ở vùng biển Cát Bà dí dỏm truyền lại ít kinh nghiệm: Mực ăn mồi bằng cách bám theo dùng râu ôm chặt lấy mồi. Mực có 10 cái râu, trong đó có hai cái dài nhất, râu có nhiều hấp khẩu để bám hay giữ mồi. Khi biết chắc chắn mực đã dính móc, ta kéo từ từ lên, nhớ đừng vội, đừng để chùng dây câu, mực sẽ nhả ra và cẩn thận đừng kéo nhanh quá, đứt râu mực.

Nếu cẩn thận hơn thì khi nhấc con mực lên gần khỏi mặt nước thì đưa chiếc vợt ra đỡ con mực đang xịt nước đen... vào chậu. Để câu được nhiều mực khi ném mồi xuống nước, nếu là vùng có ánh sáng, nên chọn vị trí giữa sáng và tối, khu vực trung gian này là khu vực tập trung của mực...

Đêm đã về khuya, số mực trong chậu cũng được chừng vài ba kilogam, chúng tôi gác câu, ngồi quây quần chuẩn bị thưởng thức "chiến lợi phẩm". Đó là những con mực chỉ to hơn đầu ngón tay chút xíu mà mọi người ở đây vẫn quen gọi là mực nhảy. Món mực nhảy có rất hiều cách chế biến, nhưng đơn giản và thú vị nhất là "chén" ngay tại trận.

Theo chỉ dẫn của anh Hải, những con mực tươi rói vớt trong chậu ra thả vào đĩa cồn nướng lên vừa thơm, vừa giòn, chấm với tương ớt cùng muối tiêu chanh thì thật là tuyệt. Mực luộc cũng là cách ăn thông dụng nhưng không lạ miệng bằng ăn tái. Ai thích ăn con nào cầm râu con đó nhúng vào nồi nước đang sôi trong chốc lát rồi vớt ra thưởng thức. Còn ăn mực sống thì phải chọn con mực vừa mới câu lên khỏi mặt nước, bỏ hết nội tạng, thái miếng rồi cho chanh vào ướp một lúc, sau đó gắp ra chấm vào chén mù tạt cay sực mùi hạt cải... rồi nhấp ngụm rượu cũng thật khoái khẩu.

Cũng theo anh Hải, có nhiều buổi khách câu được vài kilogam nhưng chủ tầu vẫn vui vẻ để du khách toàn quyền thưởng thức, thậm chí nhiều chủ tầu còn hào phóng tặng thêm số mực chủ tầu tranh thủ câu được cho khách. Chủ và khách hòa là một, bỏ lại những ồn ào náo nhiệt của phố phường, những bộn bề của cuộc sống đời thường, tất cả cùng hoà mình với biển trời, gió nước, nâng chén chúc nhau ly rượu trong nhạc đệm rì rào của biển.

Những đêm sáng trăng mực có ít hơn, nhưng nhiều người vẫn thích đi câu mực để hóng gió, ngắm trăng trên biển, thả hồn phiêu du giữa trời nước mênh mang... Càng về khuya, gió biển thổi vào càng mạnh, vị ngọt của món mực nhảy cùng men rượu nồng nàn lại làm mỗi người thêm dâng tràn cảm xúc và dường như tất cả cùng có cảm giác lòng mình nhẹ nhõm khi bao ưu phiền đã được trút bỏ vào biển đêm bao la...