Cán bộ QLTT đưa chứng cứ giả mạo nhưng chủ hàng vẫn… cãi

Phía sau những khoảng lặng

Dù bận nhưng ông Long vẫn đồng ý cho một buổi gặp với dáng vẻ tất bật so với phong thái thường ngày. Nghe ông nói đợt này anh em đang tập trung mạnh vào chống gia cầm nhập lậu và mũ bảo hiểm không hợp quy, tôi chợt nhớ ra mấy hôm nay không chỉ nước mình, mà cả thế giới đang xôn xao về dịch cúm gia cầm H7N9 xuất nguồn từ Trung Quốc.

Biết vậy nên tranh thủ thời gian, tôi đi thẳng vào việc kiểm soát mũ bảo hiểm (MBH) - một vấn đề nóng liên quan đến an toàn giao thông đang được cả nước quan tâm. Số là cách đây hơn một tháng, khi Thông tư liên bộ số 06 được ban hành, tiếp đó là Chỉ thị 04/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý MBH, dư luận có nhiều phản ứng đa chiều. Bởi lẽ theo thống kê sơ bộ, toàn quốc có khoảng 30 triệu chiếc xe máy, tính bình quân mỗi chiếc xe có hai chiếc mũ đi kèm, số lượng MBH lưu hành đã lên tới 60 triệu chiếc. Mà theo Cục QLTT Bộ Công thương, có tới trên 70% người dân sử dụng mũ không hợp chuẩn, tương ứng với con số ước lượng 42 triệu chiếc. Chao ôi, cứ cho là mũ “rởm” bình quân 35.000 đồng/chiếc, thì 42 triệu chiếc sẽ là 1.470 tỷ đồng, một số tiền quá lớn sắp bị khai tử nên sao tránh khỏi bức xúc cơ chứ.

“Mũ rởm chỉ nhằm đối phó với cảnh sát…”, đây là nhận định đúng về ý thức của người dân, lẽ hiển nhiên không thể khuyến khích. Nhưng chắc chắn điều đó sẽ không xảy ra nếu các cơ quan chức năng ngay từ đầu đã làm hết trách nhiệm của mình. Nhưng thực tế từ sản xuất, phân phối đến tiêu dùng và bao quát là công tác quản lý, góc nào nhìn cũng thấy bất cập… Nên có lẽ vì thế, trước khi chính sách mới đi vào cuộc sống, yêu cầu chung là cần đẩy mạnh tuyên truyền.

Lập lờ đổi mũ hợp chuẩn

Bắt đầu từ việc vận động các doanh nghiệp tham gia trợ giá cho người tiêu dùng, đổi mũ cũ lấy mũ mới hợp chuẩn, thời gian qua Hải Phòng có khá nhiều đơn vị đăng ký thực hiện, nhưng vào việc mới thấy không đơn giản. Để tránh tổn thất cho người dân, Sở Công thương đã phối hợp với Sở Khoa học và công nghệ tiến hành rà soát các quy định, xem xét kỹ từng trường hợp. Cuối cùng chỉ có Cty cổ phần đầu tư thương mại Hoàng Liên đủ điều kiện đổi mũ trợ giá. Theo đó, cty này đã chuẩn bị 15.000 chiếc mũ hợp chuẩn, bước đầu thực hiện đổi trợ giá tại Nhà triển lãm thành phố và 115 Tôn Đức Thắng…

Tuy nhiên, ngay sau khi thông tin này được quảng bá, một loạt cửa hàng bán mũ trên địa bàn thành phố không cần giấy phép cũng cứ giương biển “đổi mũ…”. Điều này khiến nhiều người tiêu dùng mắc “hợm”, bởi thực tế trợ giá đổi mũ của Cty Hoàng Liên mới là 30.000 đồng/chiếc, vậy mà các cửa hàng khác “phóng khoáng” từ 50.000 đồng trở lên. Vấn đề ở chỗ cái gọi là “trợ giá” ấy chẳng dựa trên giá cơ sở nào cả, mà chắc gì sản phẩm được đổi đã hợp chuẩn? Ông Long cho biết, ngay sau khi phát hiện tình trạng này, lực lượng QLTT đã tập trung kiểm tra, nhưng vì lợi nhuận nên nhiều cửa hàng bất chấp quy định. Chẳng hạn hôm trước anh em vừa xử lý ở cửa hàng 201 Lạch Tray, mấy tiếng sau đã được tin các cửa hàng gần đó vẫn ngang nhiên vi phạm…

Cuộc trao đổi còn đang dở dang thì ông Long lại nhận được báo cáo của trinh sát đội QLTT cơ động số 3: “Một số cửa hàng ở đường Lạch Tray tiếp tục giương biển trợ giá, có cả cửa hàng mạo danh Cty Hoàng Liên…”. Sau khi trao đổi nghiệp vụ với đồng đội, ông Long quay sang tôi: “Tối nay anh em đột kích tổng lực, anh có rỗi đi cùng được không?”. Dĩ nhiên tôi nhận lời.

Đội mưa đi tìm… mũ rởm

18h ngày 16-4, tại trụ sở Chi cục ở 44 Lạch Tray, anh em QLTT cơ động đã tập trung đầy đủ, quần áo, mũ mão chỉnh tề. Lực lượng chia làm hai mũi, có sự tham gia của đại diện Chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng và Thanh tra Sở Khoa học công nghệ, Chi cục phó Đào Văn Long mặc thường phục, đi tiền trạm cùng một cán bộ trinh sát. Lúc này trời bỗng dưng đổ mưa, một người trong đoàn lo lắng: “Mưa thế này họ dọn hết hàng thì vỡ trận à…?”. Vì quen với nguyên tắc bí mật nên tôi không hỏi điểm đến, lặng lẽ kiểm tra máy chuẩn bị tác nghiệp. Theo hướng trinh sát tiền trạm, tổ công tác chạy thẳng về hướng ngã tư quán Mau, từ xa, nhìn một đoạn phố kéo dài tới cầu vượt Lạch Tray đèn sáng trưng, mưa thế mà các cửa hàng MBH vẫn đông khách.

Theo kế hoạch, lực lượng QLTT tiếp cận ngay mục tiêu, trước cửa nhà 173 Lạch Tray, có một quầy hàng dựng dưới lòng đường, treo hẳn tấm băng-zôn dài vài mét ghi là: “Cty cổ phần đầu tư thương mại Hoàng Liên - điểm bán mũ bảo hiểm chính hãng - hỗ trợ khách 50.000 đồng”. Khi được “hỏi thăm”, chủ hàng đưa ra một bản phô-tô giấy chứng nhận hợp chuẩn của… Cty An Thịnh An nhưng trên quầy chẳng những không có chiếc mũ nào của Cty Hoàng Liên, mà ngay mũ của An Thịnh An cũng không có nổi một chiếc. Khi cán bộ QLTT giải thích lý do vi phạm và hướng xử lý, chủ hàng tửng tưng: “Các ông là cán bộ nhà nước mà vô lý ầm ầm, mũ người ta mất tiền mua, cơn cớ gì mà đòi thu giữ?!”, rồi thì: “Mua xong bán ngay, ai lấy hóa đơn chứng từ làm gì?!”.

Đang ở thế giằng co, ở đâu bỗng xuất hiện một nguời đàn ông trung tuổi, lao vào xưng là chồng chủ hàng lên giọng kẻ cả với các cán bộ kiểm tra. Thuyết xong một hồi, “hiệp sỹ” này leo lên xe máy, trước khi phóng đi còn tự hào kể công với mấy người dân: “Tôi chẳng quen biết gì chủ hàng nhưng thấy bất bình thì nhảy vào cứu thôi”… Cuối cùng thì tổ công tác cũng “dẹp” được quầy hàng mạo danh “Hoàng Liên”. Tôi sang cửa hàng bên cạnh, thấy một cán bộ QLTT tên là Thắng đang cầm chiếc mũ còn mới tinh nhưng không có tem CR, hỏi thì cô bán hàng xinh đẹp cũng thản nhiên: “Mũ của khách mua mới vứt lại, đâu phải của cửa hàng bọn em…”. Khổ thế, một loạt hàng hóa không chứng từ, không chứng minh nguồn gốc, không giấy phép hợp chuẩn, lại kê ra bán chềnh ềnh dưới lòng đường, rồi treo trò “hỗ trợ giá”…, vậy mà vẫn “gân” được thì kể cũng lạ, mới thấy cái khó cho lực lượng kiểm tra.

“Cuộc chiến” vẫn còn tiếp diễn…

Ví sự đấu tranh với những bất cập của thị trường như một cuộc chiến quả không ngoa, có lẽ đã lường trước được sự phức tạp nên buổi đột kích mới được thực hiện vào buổi tối, vậy nhưng sự kiện cũng khiến một dải phố được phen nhộn nhịp. Thực ra chỉ có vài người chắc là quen biết chủ hàng có lời lẽ bức xúc can thiệp, chứ hầu hết những người qua đường khi hiểu ra đều lên tiếng phản ứng. Chị Huyền ở ngõ Nam Pháp nhờ cán bộ QLTT xem hộ chiếc mũ mới đổi ở một bàn bán mũ bảo hiểm trong cổng chợ An Đà. Sau khi xác định đây là mũ rởm, chị Huyền chua xót: “Mất 150.000 đồng không tiếc, nhưng tức là bị lừa…”. Còn ông Nguyễn Hùng ở 46 Lạch Tray thì bực tức ra mặt: “Định tạt qua đổi một chiếc, ai dè toàn bọn lừa đảo, không dẹp yên để nó lộng hành thế à?”.

Trước việc này, ông Long khẳng định: “Nhu cầu của dân là rất lớn, nếu các doanh nghiệp thực sự vì quyền lợi của khách hàng mà muốn đổi mũ trợ giá thì cứ việc đến Sở Công thương đăng ký làm thủ tục, không ai gây khó dễ nếu họ đủ điều kiện và có thiện chí…”. Ông Long cũng tâm sự, anh em đi làm luôn phải đối mặt với những vấn đề nhạy cảm như thế, đòi hỏi sự nhẫn nại và khôn khéo. Xét cho cùng thì người dân buôn bán cũng vì lo toan cuộc sống, nhưng việc lươn lẹo đã ăn sâu vào tâm thức nhiều người. Khi bị phát hiện, không chống đối được thì họ năn nỉ kể lể hoàn cảnh, rồi gọi điện nhờ người thân có chức sắc đến can thiệp… Trong khi đó, lực lượng QLTT thì chỉ hơn 150 người, quá mỏng so với 27 nghìn doanh nghiệp và hai triệu người dân của cả thành phố.

Vẫn biết là “cái khó bó cái khôn”, nhưng người dân lúc nào chẳng là người dân, thị trường thì vẫn không ngừng tiếp diễn.