U nang buồng trứng là những túi chứa dịch xuất hiện trong hoặc trên bề mặt của buồng trứng một cách bất thường. Bệnh gặp ở mọi đối tượng, từ bé gái mới dậy thì đến người già và đa phần là lành tính. U nang buồng trứng ở tuổi dậy thì có thể chỉ xuất hiện ở một bên buồng trứng, tuy nhiên cũng có trường hợp xuất hiện cả hai bên. Bệnh phát triển âm thần và chỉ phát hiện ra khi đã phát triển đến kích thước to.

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, u nang buồng trứng có thể xảy ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: xoắn u nang, vỡ u nang, xuất huyết, chèn ép các nội tạng xung quanh, ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Khi đó, sẽ phải cắt bỏ và khiến nguy cơ giảm tỷ lệ mang thai cho bệnh nhân.

Theo TS. Bs Vũ Văn Tâm, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng, thì nguyên nhân mắc bệnh u nang buồng trứng ở tuổi dậy thì, do các bé gái có những thay đổi về nội tiết, phát triển mạnh về tâm sinh lý, đây chính là đối tượng dễ mắc u nang buồng trứng. Ngoài ra còn một số nguyên nhân do nang trứng phát triển không đầy đủ.

Trong quá trình phát triển ở độ tuổi dậy thì, những nang trứng có thể xảy ra tình trạng không hoàn thiện, khó hấp thụ chất dinh dưỡng trở nên khuyết tật. Đây là một nguyên nhân phổ biến gây u nang buồng trứng. Sự phát triển quá mức của thể vàng (thể vàng là một đơn vị chức năng riêng của buồng trứng.

Thông thường, một kỳ kinh nguyệt của phụ nữ thường kéo dài tù 4-7 ngày, nhưng có trường hợp thể vàng hoạt động bất thường làm cho quá trình kinh nguyệt bị kéo dài hơn). Bên cạnh đó, mạch máu của nang trứng bị vỡ, là nguyên nhân thường xảy ra không có triệu chứng báo trước, gây ra những cơn đau bụng cấp tính, khiến u nang xuất huyết.

Cũng theo TS.BS Vũ Văn Tâm, trong giai đoạn đầu trẻ tuổi dậy thì mắc u nang buồng trứng thường không có triệu chứng, biểu hiện đặc biệt, có thể hay đau bụng lâm râm dưới vùng rốn. Khi khối u nang đã phát triển to hơn thì có thể sờ thấy được do thành bụng ở độ tuổi này có khá mỏng. Ngoài ra, có thể phát hiện tình cờ qua siêu âm, kiểm tra sức khỏe định kỳ…

Một số trường hợp u nang buồng trứng tuổi dậy thì có biểu hiện chu kỳ kinh nguyệt không đều, dậy thì sớm, nam tính hóa (ria đậm, chân tay mọc nhiều lông…), đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn. Đặc biệt, một số triệu chứng tưởng như không liên quan đến bệnh như: tiểu rắt, tiểu khó, phù ở hai chân…

Trong thời gian qua, BV Phụ sản Hải Phòng gặp một số trường hợp u nang buồng trứng ở lứa tuổi dậy thì, hầu hết các cháu được phát hiện muộn, khi khối u đã to, nên việc  điều trị khó khăn, tốn nhiều thời gian, chi phí và ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản của các cháu…

Mới đây, trong tháng 5-2018, BV phụ sản Hải Phòng tiếp nhận 2 bệnh nhân: Đ.T.P.A, sinh 2001, ở Vĩnh Niệm, Lê Chân và  N.T.L.C. sinh 2005, ở xã An Thái, huyện An Lão đều được gia đình đưa đến cấp cứu trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng hạ vị, bụng to khác thường và da xanh…

Tại đây, các bệnh nhân đều được làm các xét nghiệm, chụp X.quang và cùng được chẩn đoán u nang buồng trứng và chỉ định phẫu thuật cấp cứu. Sáng ngày 22-5-2018, bệnh nhân Đ.T.P.A được PGS.TS Nguyễn Văn Học, Phó giám đốc BV phụ sản Hải Phòng phẫu thuật thành công, lấy ra khối u nang buồng trứng nặng 2,5 kg cộng với 0,7 lít dịch.

 Cháu N.T.L.Ch nhập viện sáng 22-5-2018 và được hội chẩn mổ cấp cứu chiều cùng ngày. Kíp mổ PGS. TS Nguyễn Văn Học phẫu thuật lấy thành công khối u nang buồng trứng, trọng lượng 1,1kg. Khối u gửi đi làm xét nghiệm giải phẫu nhanh, cho kết quả: U nhầy nhú ranh giới ác tính. Sau đó tiêu bản giải phẫu bệnh được gửi lên bệnh viện K Hà Nội và đã có kết quả: U nhầy giáp biên trùng với kết quả của Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng.

U nang buồng trứng của bệnh nhân được BV Phụ sản Hải Phòng phẫu thuật cắt bỏ (Ảnh HH)

Theo TS.TS Vũ Văn Tâm, Giám đốc BV Phụ sản Hải Phòng, khuyến cáo đến các bậc cha mẹ cần kiểm tra sức khỏe định kỳ cho các cháu gái tuổi dậy thì (học sinh cấp 2, cấp 3), đặc biệt là khám tầm soát phát hiện sớm u nang buồng trứng. Nếu thấy các triệu chứng bất thường như: đau bụng hạ vị, bụng to bất thường nên đưa các cháu đến BV để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Trên thực tế, nhiều bậc cha mẹ cho rằng con gái tuổi dậy thì đã lớn và tự làm mọi thứ nên không quan tâm thường xuyên đến sức khỏe của con nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng. Bản thân các cháu có khối u nang buồng trứng, có biểu hiện đau âm thầm nhưng vẫn chịu đựng, một phần vì e ngại, một phần các cháu không biết triệu chứng của u nang buồng trứng nên không tâm sự với cha mẹ.

Chỉ đến khi đau không chịu đựng được, bụng to bất thường mới nói cho bố mẹ biết, thì khối u đã to quá mức, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe sinh sản và khả năng làm mẹ trong tương lai…

PV