Chị Nguyễn Thị Hường (xã Quang Phục, huyện Tiên Lãng) có con 23 tháng tuổi vừa được đưa vào khoa Hô hấp, Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng trong tình trạng ho, sốt cao. “Chị cho con đi khám bác sĩ tư nhân, uống thuốc mấy ngày vẫn không khỏi. Khi thấy con sốt và ho nhiều, ho nặng tiếng gia đình cho cháu vào viện khám thì bác sĩ yêu cầu nhập viện ngay vì cháu bị viêm phổi nặng” - chị Hường cho biết.

Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng những ngày qua luôn trong tình trạng quá tải, số trẻ nhập viện tăng nhanh, trong đó chủ yếu trẻ mắc các bệnh lý về đường hô hấp như viêm tiểu phế quản cấp, viêm phế quản phổi, viêm mũi họng cấp, sốt do vi rút…và những bệnh mạn tính dễ tái phát phát như hen phế quản.

Đa số trẻ nhập viện dưới 5 tuổi đều có các triệu chứng như sốt cao, ho, khàn tiếng, chảy nước mũi…

Nếu không điều trị sớm sẽ dễ dẫn đến những biến chứng như suy hô hấp, viêm não màng não, nhiễm khuẩn huyết,…thậm chí có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Theo Ths.BS CKII Hoàng Ngọc Anh, Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng, thời gian gần đây do thời tiết rất lạnh về đêm nên tình trạng trẻ em mắc các bệnh về đường hô hấp năm nay tăng đột biến so với năm ngoái. Như năm ngoái tại khoa Hô hấp tiếp nhận tối đa 60 bệnh nhân thì năm nay có lúc lên tới gần 100 bệnh nhân.

Theo các chuyên gia y tế, viêm đường hô hấp là nhiễm trùng của đường thở từ tai, mũi, họng cho đến các đường dẫn khí khác (thanh quản, khí quản, phế quản,…). Viêm đường hô hấp được chia thành 2 nhóm: viêm đường hô hấp trên (viêm tai giữa, viêm mũi xoang, viêm họng, thanh quản…) và viêm đường hô hấp dưới (viêm khí quản, viêm phế quản, viêm phế quản phổi…). Các biểu hiện lâm sàng của viêm đường hô hấp cấp ở trẻ em rất đa dạng và ở nhiều mức độ khác nhau.

Thông thường, trẻ bắt đầu với các triệu chứng ho, sốt, chảy mũi, nghẹt mũi, thở nhanh, cánh mũi phập phồng, nặng hơn nữa là nhìn thấy lồng ngực bị rút lõm trong khi thở vào, thở rít, tím tái. Nếu không được xử trí kịp thời trẻ có thể hôn mê, co giật… hoặc thậm chí có thể gây tử vong cho trẻ.

Các bác sĩ Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng khuyến cáo, không phải tất cả các bệnh về viêm đường hô hấp cần phải sử dụng kháng sinh để điều trị. Việc tự ý cho trẻ uống kháng sinh điều trị là hết sức nguy hiểm. Viêm đường hô hấp chủ yếu do vi rút, một tỉ lệ nhỏ là do nhiễm khuẩn.

Nên việc sử dụng kháng sinh phải theo chỉ định của bác sĩ. Khi dùng kháng sinh kéo dài nhiều đợt có thể gây ra tác hại xấu tới trẻ như dị ứng, sốc phản vệ, ngộ độc thậm chí nặng hơn là kháng kháng sinh gây khó khăn cho việc điều trị.

 Khi trẻ có triệu chứng bệnh viêm đường hô hấp, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để đánh giá được mức độ bệnh. Nếu bệnh ở mức nhẹ và trung bình, cha mẹ sẽ được hướng dẫn chăm sóc trẻ tại nhà. Hầu hết các bệnh viêm đường hô hấp cấp có thể tự khỏi nếu được chăm sóc tốt.

Quá trình chăm sóc trẻ bị viêm đường hô hấp cấp, cha mẹ cần lưu ý như: thông thường với những trẻ sốt dưới 38,5 độ C, nếu không có bệnh lý gì đặc biệt thì chúng ta chỉ sử dụng các biện pháp hạ sốt thông thường như mặc quần áo thoáng mát, nằm phòng đủ ấm hoặc trườm ấm cho trẻ.

Trong trường hợp trẻ bị sốt trên 38,5 độ C, chúng ta có thể sử dụng một số loại thuốc hạ sốt hay sử dụng như paracetamol, liều lượng thì tính theo cân nặng của đứa trẻ, thông thường là 10-15mg/kg cân nặng và cứ khoảng 4- 6 tiếng có thể lặp lại liều ấy 1 lần.

Khi cơn co giật do sốt xảy ra mẹ cần nhanh chóng để trẻ nằm ở tư thế thoải mái, nghiêng một bên, không bế ngửa hay ghì chặt trẻ và dùng thuốc hạ sốt cho trẻ bằng cách nhét thuốc dạng viên đạn vào hậu môn trẻ (nếu có sẵn) với liều tương đương liều uống. Thường những cơn co giật do sốt lành tính chỉ kéo dài trong 20 giây và dưới 2 phút đứa trẻ sẽ trở lại không còn hiện tượng co giật nữa tuy nhiên vẫn phải đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra. Nếu xảy ra những cơn co giật phức hợp, là những cơn co giật kéo dài trên 2 phút đưa trẻ đến ngay bệnh viện để các bác sĩ có thể xử lý được.

Phụ huynh cần vệ sinh mũi hàng ngày để giúp trẻ thông thoáng đường thở bằng cách lấy khăn khô mềm (khăn giấy là tốt nhất) hoặc dùng nước muối sinh lý nhỏ vào hai bên mũi để làm loãng dịch mũi loại dùng cho trẻ em, sau đó dùng tăm bông sạch ngoáy mũi hoặc dùng dụng cụ để hút mũi, tuy nhiên cũng nên thận trọng với tùy từng trường hợp cụ thể.

Đồng thời, các bậc phụ huynh cần tăng cường chế độ dinh dưỡng để trẻ tăng sức đề kháng, nhanh chóng hồi phục sức khỏe như: đối với trẻ bú mẹ, cho trẻ bú theo nhu cầu, bú nhiều lần hơn so với bình thường. Với trẻ lớn, chuẩn bị cho trẻ các thức ăn mềm, dễ nuốt, cho trẻ ăn thành nhiều bữa trong ngày và tăng cường rau xanh, trái cây.

Khi chăm sóc trẻ tại nhà thấy một trong những triệu chứng như trẻ không ăn uống được hoặc không bú sữa; Trẻ khó thở, thở gấp, thở rút lõm lồng ngực… đây là biểu hiện của bệnh viêm phổi, cũng là biến chứng nguy hiểm của viêm đường hô hấp; Trẻ sốt cao từ 2 – 5 ngày mà uống thuốc hạ sốt không đỡ… thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế  để được khám và điều trị kịp thời.

Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo, đối với việc phòng ngừa viêm đường hô hấp cho trẻ, cha mẹ nên chăm sóc, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ; cho trẻ bú sữa mẹ trong thời gian lâu nhất có thể; tiêm phòng đầy đủ; cho trẻ uống Vitamin A và D3 theo hướng dẫn;  vệ sinh mũi họng cho trẻ hằng ngày; giữ ấm cho trẻ khi trời lạnh và thoáng mát khi trời nóng; tránh nơi ô nhiễm môi trường, khói bụi, khói thuốc lá; tránh tiếp xúc gần với những người có biểu hiện ho, sốt và vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ôm hoặc bế trẻ…

VŨ DUYÊN