IUU là cụm từ viết tắt tiếng Anh (Illegal, Unreported and Unregulated fishing - IUU), nghĩa là khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định. Đây là quy định về chống đánh bắt hải sản IUU được Ủy ban châu Âu (EC) ban hành, nhằm thiết lập một hệ thống trên toàn châu Âu để ngăn chặn và loại bỏ việc nhập khẩu các sản phẩm thủy sản bị khai thác IUU vào thị trường EU.

          Theo Quy định, một cá nhân hoặc tổ chức đánh bắt cá được cho là vi phạm IUU nếu có dấu hiệu vi phạm các quy định về quản lý và bảo tồn được áp dụng tại khu vực liên quan, hoặc việc đánh bắt cá không có giấy phép hợp lệ, được thực hiện trong vùng biển gần; thực hiện vào mùa cấm đánh bắt; sử dụng các phương tiện đánh bắt bị cấm; không chấp hành các quy định bắt buộc về chế độ báo cáo, giả mạo nhận dạng hoặc cản trở việc điều tra…

          Như vậy, tưởng như quy định IUU là chuyện của châu Âu chứ không phải của Việt Nam, vậy tại sao những nội dụng liên quan đến IUU cũng như việc thực hiện IUU được quan tâm nhiều ở Việt Nam, trong đó có Hải Phòng? Trên thực tế, với bờ biển dài hơn 3.260km, đồng thời xác nhận đặc quyền với vùng biển rộng lớn, Việt Nam là một trong những quốc gia phát triển nghề đánh bắt thủy sản, đồng thời đem lại cho nước ta một nguồn lợi lớn, nhất là thủy sản xuất khẩu.

          EU là một trong những thị trường lớn nhất, quan trọng bậc nhất đối với thủy sản của Việt Nam. Trong khi đó, với quy định IUU, mọi hoạt động thương mại các sản phẩm thủy sản có được từ hoạt động đánh bắt IUU đều bị nghiêm cấm. Nghĩa là, thực hiện IUU chính là một điều kiện để thủy sản Việt Nam xuất khẩu tới thị trường EU cũng như những thị trường liên quan.

          Phải thẳng thắn nhìn nhận, IUU hướng tới những giá trị bền vững về bảo tồn và phát triển. Điều mà Việt Nam đang hướng tới cũng như thể hiện uy tín từ việc cam kết trong các mối quan hệ quốc tế.

          Mặc dù vậy, trong thời gian khá dài, vấn đề IUU chưa được nhiều người quan tâm, việc khai thác đánh bắt thủy sản trên biển vô tội vạ đã dẫn đến tình trạng bị EC “rút thẻ vàng” cảnh báo, gây rất nhiều khó khăn cho hoạt động xuất khẩu thủy sản.

          Các cơ quan chức năng Việt Nam đã phải tốn thời gian và công sức, tiền của, nhằm “gỡ thẻ vàng”, khơi thông cho sản phẩm Việt Nam đến với thị trường thế giới. Bởi vậy, việc tổ chức tuyên truyền, vận động người dân cũng như thiết lập các hành động theo nguyên tắc IUU cần được đẩy mạnh, tăng cường.

          Trở lại với Thông báo số 78/TB-VP của Văn phòng UBND TP nêu trên, để hoạt động đánh bắt thủy sản của ngư dân Hải Phòng theo đúng nguyên tắc IUU, Ban Chỉ đạo chống khai thác IUU thành phố yêu cầu Sở NN&PTNT chủ trì, cùng Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng, UBND các quận, huyện rà soát cụ thể, khẩn trương thực hiện thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định về chống khai thác IUU tại các cảng cá, các đơn vị, địa phương. Đồng thời tổ chức tuyên truyền sâu rộng, vận động người dân thực hiện nghiêm các quy định về chống khai thác IUU.

          Có thể thấy, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, vì mục tiêu phát triển cũng như vì lợi ích thiết thực cho Hải Phòng cũng như cả nước, việc quan tâm thực hiện các cam kết quốc tế cần phải được coi trọng, dù thoạt đầu tưởng như đó là chuyện riêng của các quốc gia, vùng lãnh thổ khác, mà quy định IUU chỉ là ví dụ.

          Hoàng Minh