Với mục tiêu hướng tới không còn người nhiễm HIV năm 2030, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo bên cạnh các biện pháp can thiệp giúp giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV, thì điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV – hay gọi là PrEP là một trong những can thiệp có hiệu quả nhất để dự phòng lây nhiễm HIV cho nhóm có nguy cơ cao như nam có quan hệ tình dục với nam (MSM), người chuyển giới nữ, tiêm chích ma túy, vợ/chồng/bạn tình của người nhiễm HIV.

PGS.TS Phan Thị Thu Hương – Phó Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS cho biết: 30 năm qua Việt Nam phải ứng phó với HIV/AIDS, với số người nhiễm gần 250.000 người lây nhiễm. Trong thời gian qua, Việt Nam đã triển khai hàng loạt mô hình, can thiệp mở rộng toàn diện như chương trình bao cao su, bơm kim tiêm, methadone, chăm sóc điều trị đa dạng tiến bộ.

Việt Nam luôn là quốc gia đầu tiên trong việc cam kết thực hiện những mô hình này, từ đó thu được kết quả nhất định, dự phòng cho gần nửa triệu người vào năm 2005 - 2006, mỗi năm Việt Nam có khoảng 30.000 người được phát hiện nhiễm mới. Những năm gần đây số lượng người phát hiện giảm còn 10.000 người/năm.

Con số này tuy đã giảm nhưng còn rất lớn. Trong những năm trước đây, trong 30.000 người lây nhiễm thì 70% là lây nhiễm từ đường máu, 30% lây nhiễm qua đường tình dục. Nhưng những năm gần đây số lượng người lây nhiễm qua đường tình dục chiếm đến 70%, đây là con số rất đáng lo ngại, rất khó kiểm soát.

Gần đây chúng ta đã có bằng chứng khoa học thay đổi chiều hướng của dịch HIV ở Việt Nam và các tỉnh/thành phố. Với gần 30% tỷ lệ lây nhiễm qua đường máu, nghiện chích ma túy vào những năm trước thì tỷ lệ này giảm còn 10%.

Cách đây 2 năm, Tổ chức Y tế thế giới đã có khuyến cáo về một biện pháp y tế dự phòng trước phơi nhiễm đặc biệt hiệu quả bằng thuốc với hiệu quả hơn 93%, đặc biệt tại các quốc gia có tỷ lệ lây nhiễm cao, rất phù hợp với bối cảnh dịch tại Việt Nam.

Sau 2 năm triển khai tại Việt Nam, với hơn 2.000 người MSM tham gia chương trình PrEP thì không có ca nhiễm mới nào. Đối với những người không được đưa vào điều trị dự phòng, đối tượng MSM đã tăng 37% những người nhiễm mới.

Chính vì vậy, Bộ Y tế quyết định đã triển khai mở rộng chương trình tại 11 tỉnh/thành phố, với 43 cơ sở y tế công lập và tư nhân, hiện nay đã có 2.000 khách hàng đang sử dụng dịch vụ PrEP. Hải Phòng là địa phương thứ 5 khởi động sự kiện này.

Bắt đầu triển khai chương trình PrEP tại Hải Phòng, từ tháng 4/2019 đến nay, Trung tâm Da liễu Hải Phòng đã cung cấp thuốc điều trị cho 10 người, mục tiêu trong năm 2019 sẽ triển khai cho 80 người, không chỉ của thành phố Hải Phòng mà còn cho các đối tượng có nhu cầu tại các tỉnh/thành lân cận chưa được triển khai dự án như Hải Dương, Thái Bình…

 Hồng Hải

• Đoàn Sở y tế TP Incheon (Hàn Quốc) thăm và làm việc tại BV Trẻ em Hải Phòng