ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Thu, Trưởng khoa Mắt, Bệnh viện hữu nghị Việt Tiệp) cho biết, thủy tinh thể là một thấu kính trong suốt ở bên trong con mắt. Nó góp 1/3 vào năng lực hội tụ của nhãn cầu. Công suất hội tụ của thủy tinh thể được đảm bảo khi nó còn trong suốt, các mặt cong và độ dày còn nằm trong giới hạn sinh lý. Ngoài ra thủy tinh thể còn có chức năng lọc tia tử ngoại - tia có hại có trong phổ bức xạ của mặt trời. Khi các phân tử protein không hoà tan bị tích tụ trong thủy tinh thể cùng với tuổi tác thì tính trong suốt của nó không còn nữa. Các tia sáng khi đi qua vùng bị đục sẽ bị tán xạ mạnh gây giảm thị lực. Đục thủy tinh thể được coi là đáng kể khi nó làm giảm thị lực xuống còn dưới 3/10.

Cho đến nay, việc điều trị vẫn chủ yếu dựa vào phẫu thuật, lúc này thủy tinh thể bị đục được loại bỏ và thay thế bằng một thủy tinh thể nhân tạo trong suốt. Hiện nay, kỹ thuật mổ phaco đã trở thành phổ biến với những ưu điểm: vết mổ nhỏ, đặc biệt trong kỹ thuật phaco lạnh chỉ còn là 2mm thị lực phục hồi nhanh chóng, xuất viện trong ngày, tỷ lệ biến chứng ít. Chính vì vậy số lượng bệnh nhân được mổ đục thủy tinh thể theo phương pháp này ngày càng tăng.

Trong phẫu thuật Phaco, thủy tinh thể mềm lúc đưa vào có thể gấp lại được nên vết rạch rất nhỏ và không cần khâu. Do vậy phẫu thuật xong, bệnh nhân cần băng che mắt bảo vệ trong ngày và ngủ từ 3 đến 4 giờ giúp mắt bớt khó chịu.

Sau khi phẫu thuật đục thủy tinh thể, bệnh nhân phải giữ cho mắt luôn sạch sẽ, rửa tay trước khi chạm vào mắt và sử dụng thuốc theo quy định để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, nếu bị nhiễm trùng có thể dẫn đến mất tầm nhìn. Rửa mi mắt bằng gạc để lấy đi chất dịch bám vào mắt. Hằng ngày bệnh nhân tuyệt đối không dụi tay lên mắt, nheo mắt hoặc nháy mắt mạnh nhằm tránh xảy ra va chạm hoặc đè áp mạnh chấn thương mắt.

Theo các chuyên gia y tế, sau khi phẫu thuật đục thủy tinh thể, bệnh nhân luôn cần phải có một chế độ chăm sóc thật đặc biệt cho đôi mắt để có thể tránh được những tổn thương sau khi phẫu thuật. Do đó, sau phẫu thuật, mắt của bệnh nhân thường có các biểu hiện như bị ngứa, khó chịu và bị chảy dịch. Tuy nhiên, trong tháng đầu tiên, bệnh nhân cần tránh chạm hay dụi mắt, nháy mắt mạnh. Tránh để bụi bẩn, nước xà phòng dính vào mắt để tránh bị nhiễm trùng. Không được bơi, tắm biển, không đi xông hơi hay spa. Tất cả những điều đó nhằm bảo vệ mắt, tránh làm tổn thương vết thương nhỏ chưa hồi phục trong mắt của người bệnh.

Thông thường các bệnh nhân sau khi mổ sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc nhỏ mắt trong khoảng 1 tháng nhằm ngăn chặn nhiễm trùng và hạn chế viêm nhiễm. Những tháng đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân phải thường xuyên vệ sinh mắt phẫu thuật một cách nhẹ nhàng bằng nước rửa mắt và bông, gạc mà bác sĩ khuyên dùng. Bệnh nhân phải sử dụng thuốc nhỏ mắt và uống thuốc đầy đủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Ngành Y tế khuyễn cáo, sau phẫu thuật đục thủy tinh thể, người bệnh cần thực hiện y lệnh thuốc men chính xác, rửa tay sạch sẽ trước khi tra, nhỏ thuốc. Các thuốc nước nên nhỏ cách nhau 5 phút, thuốc mỡ tra sau cùng, sau khi nhỏ đậy ngay nắp thuốc để chống nhiễm bẩn lọ thuốc. Trong vài ngày đầu đừng để xà phòng vào mắt, vì vậy không nên gội đầu ngay. Có thể tắm phần dưới cổ sau một ngày, tắm toàn thân trong bồn hoặc tắm dưới vòi hoa sen sau một tuần.

Đồng thời, người bệnh ăn uống như bình thường, tuy vậy nên kiêng các đồ ăn quá cứng phải nhai mạnh và nhiều. Không day dụi hoặc gãi mắt, băng mắt trong một tuần hoặc dùng khiên che mắt vào ban đêm. Ban ngày có thể đeo kính râm, vừa làm êm dịu mắt, vừa tránh nhiễm bẩn cho mắt. Ngoài ra, người bệnh không mang vác nặng hay cúi đầu nhiều, có thể xem tivi như thường lệ. Trang điểm, tham gia các hoạt động vui chơi giải trí, lái xe ôtô và quay về công việc như thường sau một tháng.

 Đặc biệt, sau vài ngày, những khó chịu sau phẫu thuật đục thủy tinh thể sẽ hết. Tuy nhiên người bệnh cần khám ngay nếu có các dấu hiệu: giảm thị lực; đau kéo dài mặc dù đã dùng thuốc giảm đau; đỏ mắt tăng; chớp sáng hoặc nhiều đốm đen trước mắt; buồn nôn, nôn hoặc ho nhiều… Ngoài ra, người bệnh cần tái khám định kỳ theo lời hẹn của bác sĩ để đảm bảo “sức khỏe” của mắt một cách tốt nhất sau phẫu thuật đục thủy tinh thể.

VŨ DUYÊN